Lagers
Algemene informatie over lagers
De belasting
De belangrijkste functie van een lager is het overbrengen van de belasting tussen een stilstaand deel van een machine (meestal het huis) en een roterend deel van een machine (meestal de as) met een minimum aan wrijving.
De belastingen kunnen ontstaan door:
- de massa van de machine of zijn onderdelen;
- de massa van het produkt dat verplaatst moet worden;
- overbrenging van vermogen.
Voor een wentellager moeten deze belastingen worden overgebracht tussen de binnenring en de buitenring van het lager door middel van rollichamen.
De levensduur
De levensduur en het goed functioneren van lagers valt of staat door een aantal bepalende factoren:
- de reinheid wat daardoor de kwaliteit van het lagerstaal bepaald;
- de juiste hoeveelheid smeermiddel;
- de te gebruiken en goede afdichtingen van lagers;
- maatnauwkeurigheid;
- toerentallen;
- belastingen;
- radiale, interne speling in het lager;
- geruisarmheid;
- verpakking en opslag in het magazijn.
Andere externe factoren spelen echter ook een grote rol:
- de keuze van het lagertype en lageropstelling;
- een schone werkomgeving;
- correcte montage- en demontage van de lagers met speciale gereedschappen;
- nauwkeurig bewerkte assen en huizen;
- de juiste keuze as- en huispassingen;
- bedrijfstemperatuur;
- nazorg en onderhoud;
- sterke vervuiling van buitenaf en andere bedrijfsomstandigheden.
Lageropbouw
Een lager bestaat in zijn algemeenheid uit drie delen:
- twee ringen met daarin lagerloopbanen, de ene ring is bevestigd aan het stilstaande constructiedeel en de andere ring aan het bewegende constructiedeel;
- rollende delen zoals kogels, rollen en naalden voor de beweegbaarheid van de ringen ten opzichte van elkaar met een minimale wrijving;
- een kooi, voor geleiding en het gescheiden houden van de rollende delen.
Wentellagers zijn te verdelen in twee grote groepen:
- kogellagers, met in theorie een puntcontact tussen kogels en loopbaan;
- rollagers, met in theorie een lijncontact tussen rollen en loopbaan die merendeel ingezet worden voor hogere belastingen.
Het meest gebruikte lager ter wereld is wel het enkelrijige diepgroefkogellager in allerlei afmetingen en varianten.
Lagertypen
Lagers worden in veel verschillende soorten en maten geproduceerd, waardoor er veel uitvoeringen voorkomen die allemaal hun eigen karakteristieken en eigenschappen hebben. Er zijn zeven typen lagers die wereldwijd het meeste gebruikt worden:
- enkelrijige- en tweerijige groefkogellagers;
- enkelrijige- en tweerijige hoekcontactkogellagers;
- tweerijige zelfinstellende kogellagers;
- cilinderlagers;
- kegellagers;
- tweerijige tonlagers;
- axiale kogellagers, ook wel druklagers genoemd.
De keuze van het type lager wordt onder andere bepaald door:
- de inbouwruimte;
- de grootte en de inrichting van de lagerbelasting;
- de toerentallen;
- de vaststaande maten in de constructie;
- de asmaat.
ISO-norm
Elk lager wordt aangeduid met een codering. De kenmerken hiervan worden bepaald door een ISO-norm. De ISO (International Standard Organization) heeft als taak het ontwikkelen en coördineren van normen met als doel internationale uitwisselbaarheid van producten. Strikte toepassing hiervan door de lagerproducenten zorgt voor volledige uitwisselbaarheid van lagers –ongeacht het merk– met hetzelfde typenummer.
